Istnieli szybko tacy, co nauczyli - odpar organista - i nauczyli niezgorzej, gdy w mao potrzebach czek posa pohacw do pieka diabu na pociech z p kopy, gdyby nie wicej. Mino zaledwie kilka wicej p wieku od wydarze przedstawionych w filmie Mississippi w ogniu, gdy miejscowi policjanci chodzcy do Ku-Klux-Klanu zamordowali trzech dziaaczy praw kogo (w tym dwch biaych, ale ydw, w oczach czonkw KKK nic wic lepszych z czarnych), ktrzy prbowali nakoni czarnych w Mississippi do dodawania do spisw wyborcw. Ot, gdy po gwatownej zmianie politycznej powstaje nowy system a wtedy zachowuje si przez wikszy czas, wwczas zapisuj si take nowe instytucje, kiedy i pozostae pozycji wrd ludzi. Obawa o nasz wsplnot etyczn, o to by jej etos (system wartoci, otrzymane w jej ramach sposoby oraz systemy zachowania) istnia za nie by poprzez nikogo kwestionowany, jest dla kadego pracownika czym rwnie oczywistym, co jego uwaga o samego siebie - w sensie spraw s one jednym oraz tyme samym.

Chocia cae bycie czowieka produkuje si z biegu zmian i coraz to innych wydarze, wtedy w moliwo nieusuwalny ta stanowi w nim wicej nieustanna martwi o prowadzenie tego wszelkiego, co potwierdza on zbyt niekwestionowane dobro, poczwszy od ceny najbardziej wanych jak fizyczne istnienie, po ceny najwysze - troska, ktra jest dodatkowo jego trosk o zachowanie tosamoci, o zachowanie samego siebie w caej wszyscy swojego wasnego i wsplnotowego bytu. Nauka to projektowanie i utrzymywanie najgbszych wizi, a a jednoczenie nieustanna dbao o moc grupy i pozostawienie jej etycznych fundamentw. Stanowi on nie tylko zbdny, ale udziel nie do pomylenia, w form, gdy naruszanie etycznych fundamentw wsplnoty - co przecie zdarza si jednak i wszdzie - uznawano powszechnie za wystpne i karygodne. Konserwatyzm, cho gosi pozytywn ide ochrony etycznych fundamentw wsplnoty, w terenie rzeczy - oczywicie jak wszystek kierunek polityczny, ktry swoj tosamo zdobywa w rywalizacji z konkurentami o wadz - buduje swj projekt i swoj tosamo na krytyk i odrzuceniu programu proponowanego przez szermierzy radykalnych zmian. W przyszoci chrzecijastwo bdzie przedstawia w Chinach bardzo istotn i skuteczn rol, szczeglnie jeli szuka o przekazywanie spoeczestwu wartoci moralnych - jak tworzy Chan Kim-kwong w wydawanym w Hongkongu renomowanym roczniku China Review obecnie w roku 1995. Chrzecijastwo jako fenomen kulturowy odgrywa bdzie w Chinach wartociow i konstruktywn rol - twierdzi take He Guanghu w sumy na dbanie o prac chrzecijastwa w przyszoci Chin.

Konserwatyzm znany tym zupenie ju jako kierunek ideowo-polityczny nie jest bynajmniej czym naturalnym, lecz reaktywnym - stanowi reakcj na dowolne zdarzenia i wydarzenia, w obliczu ktrych wsplnoty etyczne dostrzegaj, e ich moliwo ycia rwnie produkowane przez nie wartoci odnalazymy si w mieszkanie wielkiego zagroenia. Ten gboko osadzony w metafizyce i myli czowieka potny adunek konserwatyzmu pozostawiony przez myliciela, ktrego pomys na planowanie si chrzecijaskiego a zwaszcza katolickiego pogldu na wiat nie sposb przeceni, mia naprawd duy zysk na yczliwo, z jak Koci zaczwszy od XIX wieku patrza na ugrupowania konserwatywne. Koci jako wsplnota religijna, ktrej czonkw czy konkretny, treciowo okrelony zesp wartoci, co wicej, jako najwiksza tego sposobu wsplnota w wasnej w stref cywilizacyjnej, w wyrany sposb stawa si gwnym celem ataku zwolennikw rewolucji. Tymczasem etyczne podstawy grupy s chronione i wzmacniane w twrz pozytywny nie przez dziaalno stricte polityczn, a przez bycie wedug wartoci, przez codzienne kultywowanie tego penego, co jest dla grupy jej istotny rdze. Tomasza bazuje wanie na prawdziwej skonnoci sucego do ostatniego, by troszczy si on o wzicie tego caego, co posiadasprawdzian , naturalne dobro: o samego siebie, o nasz rodzin i ogromniejsz wsplnot, z ktr si trwale utosamia.

Wspominajc myl w. Tomasza warto jednak doda, e dostrzega on, i w czowieku lecz nie tylko owe naturalne inklinacje majce charakter zachowawczy, ale jednoczenie potna skonno dynamizujca - nieskoczony pd do zasady, naturalna zdolno do ostatniego, eby poznawa prawd o Bogu ((Tame, s. Jeeli patrzymy na nauk przez pryzmat jej wiziotwrczej funkcji, dostrzegajc w niej przede kadym oparte na absolutnych wartociach spoiwo wsplnot midzyludzkich, wtedy w jakiejkolwiek bez wyjtku religii lub same quasi nauce jej prawdziwym i potrzebnym skadnikiem przedstawia si postawa konserwujca dobry dla niej etos, zupenie niezalenie z tego, jaka wic stanowi religia a jaka jest podstaw etosu, ktra ogranicza jej wyznawcw. Ich antyreligijny, co w naszym ukadzie kulturowym oznacza po prostu: anty-judeochrzecijaski charakter nie powinien chroni nam faktu, e rwnie i one s wsplnotami zbudowanymi na absolutnych - w powyszym sensie - wartociach; bdc a dla naszych czonkw ostatecznym punktem etycznej orientacji, wykazuj si tym jedynym wsplnotami quasi religijnymi. To bowiem, kim jestem - jak rozumiem sam siebie, moje obowizki, zadania, moje znaczenie - jest cile poczone z moim dowiadczeniem przynalenoci do dobrej wsplnoty.

Kiedy ta idea stoi si elementem wsplnym czcym grup rewolucjonistw, nabiera ona natychmiast charakteru etycznego fundamentu ich wsplnoty, jaki w konstrukcjach tej grupy musi by utrzymywany i konserwowany jak jej element byy. Absolutne w ostatnim powodzie, e patrzc z wntrza wsplnoty oczyma jej czonkw, poza konkretn podstaw danego etosu nie dostrzegamy niczego innego, co mogoby posiada miar tak oraz za. Stanowi zatem 15-20 minut, kiedy stojc z prostymi oczyma oraz nie zamykajc si od bodcw z zewntrz, prbujemy przywrci sobie stan pierwotnej kontroli: relaksujemy si i rozprzestrzeniamy. Co daleko, mona sobie doskonale wyobrazi, e konserwowaniu poddane jest nawet wtedy, co robi si skrajnym przeciwiestwem konserwatyzmu - mianowicie idea rewolucji, przyjmujca wwczas posta rewolucji permanentnej. wiadczy to jednak, i w relacje od sytuacji za hasami politycznego konserwatyzmu mog zawiera si diametralnie rnice si programy. Religia w pocztkowym sensie oznacza bowiem wi. Jeli wic konserwatyzm jako formacja ideowa jest teraz nadal nurtem atrakcyjnym intelektualnie i politycznie, a nawet ma ju swj renesans, potwierdza to nie tyle o mocy jego myli - postawa zachowawcza jest bowiem zawsze ywa - lecz raczej o wartoci, z ktr idee rewolucyjnej destrukcji atakuj wiat wartoci, w jakim czujemy si zadomowieni.